U poslednjim godinama, globalni trgovinski i energetski tokovi doživljavaju značajne promene, a u fokusu ovih transformacija nalazi se region Balkana. Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES) iz Ljubljane nedavno je objavio istraživanje koje se bavi ovim temama, posebno kroz prizmu kineske inicijative Pojas i put (B&R) i koridora Indija-Bliski istok-Evropa (IMEEC). Ovo istraživanje naglašava potencijal Balkana kao ključnog čvorišta za trgovinu i logistiku između Evrope i Indijskog okeana.

Istraživanje, koje nosi naziv „Od Evrope do Jadrana i Indijskog okeana: Strategijsko križanje B&R i IMEEC i američka strategija suprotstavljanja“, pruža dublji uvid u promene međunarodnog poretka i redefinisanje geostrateških odnosa među Azijom, Bliskim istokom i Evropom. IFIMES navodi da se kroz analizu ovih inicijativa može uočiti kako se globalni ekonomski centri premeštaju i kako se Balkanske zemlje pozicioniraju u tom kontekstu.

Jedan od ključnih nalaza istraživanja je da Balkan može postati centralna tačka za povezivanje trgovinskih ruta između Evrope i Azije. Kineska inicijativa Pojas i put, koja se fokusira na izgradnju infrastrukture i jačanje ekonomskih veza, može značajno doprineti razvoju ovog regiona. Takođe, koridor Indija-Bliski istok-Evropa predstavlja dodatnu dimenziju koja može unaprediti logističke kapacitete Balkana i omogućiti efikasniji protok roba i usluga.

U okviru ovog istraživanja, posebno se ističe koridor Sever-Jug, koji povezuje Minsk, Bar i Salalah. Ovaj koridor se prepoznaje kao nova strateška veza koja dodatno povezuje Evropu sa Indijskim okeanom, čime se jača uloga Balkana u globalnoj logistici. Crna Gora, kao ključna tačka u ovom koridoru, ima potencijal da postane važan logistički centar, što bi moglo doneti brojne ekonomske benefite i stvoriti nova radna mesta.

Osim ekonomskih prednosti, istraživanje takođe ukazuje na geopolitičke aspekte ovih inicijativa. S obzirom na rastuću ulogu Kine u globalnoj ekonomiji, kao i na strateške interese Sjedinjenih Američkih Država, dolazi do sve većih tenzija i potreba za usklađivanjem politika među državama u regionu. Američka strategija suprotstavljanja kineskom uticaju može se odraziti na način na koji se Balkanske zemlje pozicioniraju u ovom novom geostrateškom okviru.

U ovom kontekstu, Balkan se suočava sa izazovima, ali i prilikama koje dolaze sa novim trgovinskim i energetskim tokovima. Zemlje u regionu treba da iskoriste svoj strateški položaj kako bi privukle strane investicije i unapredile svoju infrastrukturu. Takođe, saradnja među balkanskim državama je ključna za maksimalno iskorišćavanje potencijala koji ove inicijative nude.

Istraživanje IFIMES-a poziva na promišljanje o budućnosti Balkana u kontekstu globalnih promena. Potrebno je razvijati strategije koje će omogućiti održiv ekonomski rast i jačanje regionalne stabilnosti. Uloga Balkana kao logističkog čvorišta može doprineti ne samo ekonomskom razvoju, već i jačanju političkih i kulturnih veza među zemljama regiona i šire.

Završno, istraživanje ukazuje na to da je Balkan na raskrsnici važnih globalnih tokova, te da je od suštinskog značaja da se zemlje u regionu prilagode ovim promenama kako bi iskoristile svoje resurse i potencijale. U tom smislu, proaktivno delovanje i saradnja među državama mogu doneti dugoročne koristi i obezbediti stabilnu budućnost za ceo region.