Nepoznata osoba je u noći između 1. i 2. jula 2025. godine vandalizovala spomenik Josipu Brozu Titu u Velenju, odsecanjem njegove glave. Ovaj incident je izazvao osudu lokalnih vlasti koje su se odmah oglasile saopštenjem u kojem su naglasile da takvi akti nemaju mesto u gradu i da se mora čuvati kulturna i istorijska baština.

Prema informacijama koje je prenela opština Velenje, sanacija oštećenog spomenika biće izvršena u što kraćem roku. Policija je brzo reagovala i uspela je da pronađe osumnjičenog, 49-godišnjeg muškarca iz područja Nacionalnog parka Velenje, kojem je u gepeku automobila pronađena bronzana glava spomenika. Ovaj muškarac je otkriven na osnovu dojave jednog građanina koji je primetio da utovaruje veliki metalni predmet u vozilo sa različitim hrvatskim registarskim tablicama.

Prilikom istraživanja, policija je utvrdila da je muškarac iz Velenja, a njegov identitet nije otkriven javnosti. Opština Velenje je naglasila da će učiniti sve što može da se spomenik vrati u prvobitno stanje i da će nastaviti da se protivi vandalizmu.

Spomenik Josipu Brozu Titu, koji je u prirodnoj veličini, izradio je poznati vajar Antun Augustinčić. Originalni spomenik je postavljen 1947. godine u Titovom rodnom mestu Kumrovec, dok je verzija za Velenje izrađena 1977. godine na zahtev Skupštine opštine Velenje. Spomenik je otkriven 25. juna 1977. godine, u čast 40. godišnjice Titovog vođstva u Komunističkoj partiji Jugoslavije.

Ovaj incident je još jedan u nizu vandalizama koji su se dogodili u vezi sa spomenicima i simbolima iz vremena socijalizma u bivšoj Jugoslaviji. Mnogi od ovih spomenika su svedoci istorije, a njihovo uništavanje izaziva podeljena mišljenja u društvu. Dok jedni smatraju da je reč o kulturnom nasleđu koje treba očuvati, drugi ga vide kao simbol prošlosti koju treba zaboraviti.

U poslednjih nekoliko godina, spomenici i drugi simboli iz socijalističkog perioda suočavaju se s kritikama i vandalizmom, što ukazuje na duboke podele u društvu kada je reč o nasleđu i identitetu. Opštine i lokalne vlasti nastoje pronaći ravnotežu između očuvanja istorijskih simbola i izražavanja savremenih vrednosti.

Velenje, kao grad sa bogatom industrijskom tradicijom i socijalističkim nasleđem, često se suočava s pitanjima identiteta i nasleđa. Vandalizam nad spomenikom Titu dodatno je otvorio diskusiju o tome kako društvo gleda na svoju prošlost i kako se nosi sa simbolima koji je predstavljaju.

Reakcije na ovaj incident su bile različite. Dok su jedni osudili vandalizam i pozvali na očuvanje istorijskog nasleđa, drugi su izrazili zadovoljstvo zbog ovog čina, smatrajući ga simboličnim otporom prema prošlosti. Policija nastavlja sa istragom, a opština Velenje najavila je da će preduzeti korake kako bi se spriječili slični incidenti u budućnosti.

Za sada, spomenik Josipu Brozu Titu ostaje oštećen, a njegovo obnavljanje postaje pitanje koje će verovatno izazvati dalju debatu u zajednici. Ovaj incident ne samo da je podigao pitanje vandalizma, već i pitanje identiteta i vrednosti koje društvo dodeljuje svojoj istoriji.